Ekskursione në Abruzzo

Teramo

Qyteti i Teramos ka origjinë shumë të lashtë, ka qenë kryeqyteti i Praetotium, emri që i ishtë vënë tërritorit të rrethuar nga sundimi romak. Nën sundimin e Perandorit Augusto dhe Adriano ky territor jetoi një periudhë të artë, për të cilën dëshmi janë dhe banjot termale, teatri, amfiteatri dhe monumente të tjerë të ndarë nëpër qytet. Gjatë vitit 1400 ky qytet u shkatërrua gjatë luftës mes familjeve Melatini, Antonelli, Spennati dhe Mazzaclocchi. Pastaj kaluan edhe Francesco Sforza dhe Alfonso d’Aragona. Në 1798 I kaloi francezëve deri në vitin 1815 kur kaloi në dorën e spanjollëve për të vazhduar më pas historinë dhe fatin e jugut.

Campli

Campli gjendet mbi një kodër mes luginave të Fiumicino dhe Siccagno. E pasur me monumente arkitektonike që e shndërrojnë në një qytet të artit, Campli është qendra e një seksioni të Muzeut Arkeologjik Kombëtar që mban dhe eshtrat e Necropolit të Campovalano. Shembull shumë i bukur i arkitekturës mesjetare është Pallati Parlamentar i cili u bë më pas Farnes, vend përballë katedrales S.Maria në Platea të 1300, përfaqëson një kullë romane. E famshme është dhe Shkalla e Shenjtë, e quajtur kështu meqënëse pas vitit 1776 u përhap ndarja e indulgjencave atyre që e kalonin në gjunjë

Castelli

I vendosur poshtë malit Camicia, Castelli përfaqëson një prëj veprave më të rëndësishme të artit në turizmin abrucez. Është vepër e mjeshtrave të mëdhenjt të qeramikës që i shërbyen mbretit të Napolit dhe shtëpive të princeshave në Romë. Njihet më shumë për punishtet e atizanatit, Castelli është riemëruar “qyteti i qeramikës” dhe të gjithë famën ja kanë dhënë pikërisht ky art, i cili e ka origjinën që prej shekullit të XIII. Që prej atëherë që në qytetin e vogël karakteristik afër Gran Sasso, trashëgohet nga babai tek biri ky art.

Atri

Atri ka qenë qytet me prestigj të madh në botën antike, që nga shekulli I XI dhe XII, ka qenë qyteti I vetëm antik që k mundur monedhën para Romës, si dhe qendra e një numri të rëndësishëm të qendrave të shkëmbimeve, falë portit të saj në Adriatik, nga I cili ka marrë dhe vetë emrin porti. Në kohët romane luftoi në krah me Romën në luftërat kundër Annibale. Qyteti jetoi një periudhë të artë në kohën e dukës së Acquaviva. E kaluara e ndritur ë Atri është dëshmuar nga arkeologë të shpërndarë në të gjithë territorin.

Civitella del Tronto

Fortesa e Civitella del Tronto është një prej veprave më të rëndësishme të inxhinierisë ushtarake në Itali: shtrihet në më shumë se pesëqind metra gjatësi mbi një kreshtë shkëmbore. E gjithë historia e saj është e lidhur me pozicionin strategjik që ka patur, për disa shekuj, ka qëndruar si kala për kufijtë verior të disa mbretërive napoletane. Fortesa dhe fshati i lidhur me të pësuan disfatën më të madhe në luftën e zhvilluar kundër ushtrisë piemontese në 1861/61 e cila përfundoi me dorëzimin e saj në 20 mars të 1861.

San Gabriele dell'Addolorata

Feja abruceze me kalimin e mijevjeçarëve ka konkretizuar shprehjet e devotshmërisë ndaj disa shenjtëve të mëdhenj. I pari, ku në qershor të çdo viti, më shumë se dy milionë besimtarë, vendosen në Gran Sasso ku ndodhet dhe një shënjëtor i njohur. Emri i tij është San Gabriele dell’Addolorata. Fama e San Gabriele filloi në 1892 kur u zhvarrosën eshtrat e tij dhe mbi varrin e tij ndoshën mrekullitë e para. Në 1920 u emërua Shenjëtor dhe në 1959 Papa Giovanni XXIII e deklaroi mbrojtës të Abruzzos.

Gryka e Salinello

Shum afër Civitella del Tronto, është e mundur të bëhen ekskursione në grykën e Salinellos. Një ambjent natyror që bashkon historinë, kulturën dhe natyrën midis dy shpateve të maleve binjakë: malit të Camplit dhe malit të Luleve. Krijuesi i këtij monumeti natyror ka qenë përroi i Salinellos që duke vepruar mbi të gjithë malin, realizoi në miliona vite, një grykë të gjatë disa kilometra, të lartë rreth 200 metra dhe gjerësi që varion në jo më shumë se pesë deri në dhjetë metra, duke përfshirë ujëvarën, shpëllën dhe zgavrën.

Parku I Gran Sasso

Abruzzo ruan një nga zonat më të mbrojtura dhe të çmuara të Europës, parkun kombëtar të Gran Sasso. Këtu vepra shekullore e njeriut është integruar në mënyrë harmonike në një kontekst ambiental të pasuruar. Një natyrë e pasur me pyje, burime, ujëvara, kullota, kreshta marramendëse dhe mure shkëmborë ku jetojnë specie të shumta të florës dhe faunës ekskluzive të kesaj zone, përveç kafshëve më përfaqësuese të Apenineve siç janë ujku, dhitë e egra të Abruzzos, ariu, shqiponja apo langoi. Territori i Parkut përfaqëson një “monument evropian të biodiversitetit”.

Shenjtorja e Giulianova

Gjatë vitit 1557, në 22 prill një fshatar, i quajtur Bertolino, tentoi në mbledhjen e druve, kur pa një dritë të madhe me Virgjëreshën e buzëqeshur që i dha detyrën tti komunikonte njërëzve lajmin më të bukur: Nëna e Zotit kishte zgjedhur qytetin xhuliez për të qenë e nderuar me ndërtimin e një shenjtoreje. Si provë të pavdekshme të mrekullisë, mbi bazën e një ulliri, rrodhi një burim uji i pastër, edhe sot ekzistues. Kush ndoshet në qytet mund të vizitojë burimin e mrekullisë dhe mund të lahet me ujin e burimit, kështu do të jetë i bekuar nga Virgjeresha.

Campovalano

Campovalano njihet për kishën e tij monumetale dhe manastirit të shekullit të X të dedikuar S.Pieto. Ky qytet është i pasur me dëshmi në gurë, statuja prej druri dhe afresket e epokave të ndryshme. Në 1967, në këtë vend u kryhen kërkimet e para arkeologjike të një prej nekropolove Picene më të njohura nga shekulli XIV deri në atë të III p.l.k. Deri më sot janë hapur deri në 600 varre nga 2.500 të rregjistruara, me rekuperimin e disa materialeve të ekspozuar në muze arkeologjikë të Campli dhe Chieti, në pritje të vendosjes në Parkun Arkeologjik të Campovalano i cili aktuaisht është në fazë miratimi.